Puerperal Enfeksiyonlar
Doğumdan sonraki ilk 6 haftalık döneme puerperium denilir. Doğumdan sonraki ilk 24 saat hariç ilk 10 gün içinde 2 gün gün ateşin 38 derece üzerinde seyretmesine puerperal enfeksiyon denilir. En sık nedeni genital bölgelerin enfeksiyonudur. İlk gün ortaya çıkan ateş viral enfeksiyon, grup A, Bstreptokok enfeksiyonu, atelektazi, süt ateşi, tromboflebit ve pyelonefrit olabilir. Süt ateşi genelde ilk 24 saatte ortaya çıkar ve nadiren 16 saati geçer. Sütyenle meme desteği ve soğuk kompres iyi gelir.
1-Uterus enfeksiyonları- Puerperal Enfeksiyonlar:
Bu enfeksiyonun gelişiminde en önemli risk faktörü sezaryen ile doğumdur. Vajinal doğumda %6 görülürken sezaryen sonrası %25 görülür. Enfeksiyon riskini artıran durumlar; uzamış doğum eylemi, suyun erken gelmesi, çok sayıda vajinal muayene yapılması, ölü doğum, düşük doğum ağırlığı, erken doğum, ciddi yeni doğan hastalıkları, çoğul gebelik, obezite, daha önce doğum yapmış olmak, mekonyum, vajinal enfeksiyondur. Genelde gelişen enfeksiyon polimikrobiyaldir ve genital barsak florasındaki bakteriler etken olur. Hematom oluşmadıysa hastalık yavaş seyirlidir. Klamidya etken ise hastalık tipik olarak 7. Günden sonra başlar. Gebelikte bakteriyel vajinozis olması enfeksiyon riskini 3 kat artırır.
En önemli tanı kriteri yüksek ateştir. Karında ağrı ve hassasiyette ateşe eşlik eder. Hafif belirtileri olan hastalar evde tedavi edilebilir. Orta ve şiddetli ise hastanede damardan ilaç verilerek tedavi başlanması gerekir. Vajinal doğum donrası ampisilin ve gentamisin yeterli iken sezaryen sonrası anaeroblara etkili ilaç eklenmelidir. Ateş düştükten 24 saat sonra hasta taburcu edilir. Hastayı endometritten korumak için doğum sonrası antibiyotik başlanması gerekir.
Endometrit tedavisi verildikten sonra hala hastalık belirtileri varsa;
- Yara yeri enfeksiyonu ortalama 4.gün ateş çıkar. Sıklıkla amnion sıvısındaki bakteriler etkendir. Obezite, kansızlık, immünsüpresyon, diyabet, kortikosteroid alımı riski artırır.
- Peritonit genelde kendini barsak hareketlerinin azalması ile gösterir. uterus insizyonunda nekroz oluştuysa cerrahi tedavi gerekir.
- Overyan abse çok nadir gelişir genelde tek taraflıdır.
- Pelvik abse.
- Septik tromboflebit en sık sağ over veninde görülür. En önemli belirti geçmeyen ateş yanında ağrıdır.tanıda MRI vya BT kullanılır. Tedavide heparin ve antibiyotik verilir.
2- Serviks, vajina ve perine enfeksiyonları:
Açılan epizyoların %80 i enfeksiyona bağlı olur. Sigara kullanmak, HPV enfeksiyonu, pıhtılaşma problemi ve 4. Derece perine yırtığı sonrası gelişebilir. Lokal bölgede ağrı, ateş, idrarda yanma, iltihaplı vajinal akıntı, koku, ödem görülür. Tedavide dikişler alınarak yara açılır. Yara bölgesi debride edilerek antibiyotik başlanır. Granülasyon dokusu oluşunca tekrar dikiş atılır. Nekrotizan fasit gelişirse ölüm oranı %50’dir.
3-Toksik şok sendromu:
Sebep olan bakteri genelde stafilokokus aeriustur. Nadiren streptekok ve klostiridyum da sebep olabilir. Ateş baş ağrısı, uyku hali, cilt döküntüleri, bulantı, kusma, ishal, karaciğer ve böbrek yetmezliği, DİC görülebilir. Mortalitesi çok yüksektir. Destek tedavisi ve antibiyotik verilir.
4-Mastit:
Genelde 1. Haftadan sonra bazen daha geç ortaya çıkabilir. Genelde tek taraflıdır. Memede şişlik, kızarklık, ısı artışı, sertlik görülür. En sık etken stafilokokus auerustur. Kaynak bebeğin burnu veya boğazıdır. Mikroorganizma meme ucundaki çatlaktan içeri girer. Tedavide kullanılan antibiyotik ile 48 saat te belirtiler düzelmelidir. Tedavi 14 gün devam ettirilir. Tedavi sırasında emzirmeye devam edilmelidir gerekirse pompa ile boşaltılır. %10 hastada memede apse oluşur. Tedaviye 3 günde cevap alınmazsa, ele kitle gelirse apse cerrahi olarak boşaltılmalıdır.