Akut Pelvik Ağrı
Genelde ani başlangıçlı, yoğun ve kısa süreli ağrılardır. Akut pelvik ağrıya genelde bulantı, kusma, terleme gibi belirtilerde eşlik eder. Ayrıca ağrıya ateş ve lökositoz da eşlik eder. Apandisit kadınlarda en sık görülen non jinekolojik ağrı sebebidir. Ağrı üç şekilde ortaya çıkar.
Peritoneal iritasyona bağlı ortaya çıkan tüm karında hissedilen ağrı,
İçi boş organların tıkanmasına bağlı ve kas kasılması ile görülen kramp tarzı kolik ağrı,
İçi boş organların perforasyon veya iskemisine bağlı aniden ortaya çıkan ağrı.
Akut Pelvik Ağrı Nedenleri?
Gebelik komplikasyonları; ektopik gebelik, abortus(düşük),
Akut enfeksiyonlar; endometrit, PİD, tuboovarian abse,
Adnexiel patoloji; kanamalı kist, adneksiyel torsiyon, kist rüptürü,
Siklik pelvik ağrı; adet sancısı, ovulasyon ağrısı,
Gastroenterit; gastroenterit, apandesit, ileus, inflamatuar barsak hastalığı, iritabıl barsak sendromu,
Üriner sistem; sistit, piyelonefrit,
Diğerleri; pelvik trombofilit, aort anevrizması.
Primer Dismenore Nedir? Akut Pelvik Ağrı
İlk adet gördüğü yaştan itibaren adetlerin ağrılı olmasıdır. Eşlik eden herhangi bir pelvik patoloji yoktur. Nedeni rahim iç zarından salgılanan prostaglandinlerin artışına bağlıdır. Progesteron hormonunun ani azalmasıyla önce fosfolipidler sonra prostaglandin yapımı artar. Primer dismenore daima yumurtlaması sağlıklı bireylerde görülür. Ağrılar suprapubik bölgede ve kramp tarzında olur. Ağrı genelde adetten hemen önce başlar ve 2-3 gün sürer. Beraberinde bulantı, diare, sırta vuran ağrı veya bayılma izlenebilir. Primer dismenore tedavisinde prostaglandin sentezini azaltan ağrı kesiciler, doğum kontrol hapları, lökotrien sentez inhibitörü olan astım ilaçları kullanılabilir. 4-6 ay ilaç tedavisi sonrası cevap alınmazsa tanısal laparaskopi yapılabilir.
Sekonder Dismenore Nedir?
Daha önce adetlerinde ağrı olmazken zamanla adet sancılarının başlaması durumudur. Burda adet döneminde ağrıya eşlik eden pelvik bölgede patoloji vardır. Genelde ileri yaşta ortaya çıkar. En sık sebebi endometriozistir. Bunu adenomiyozis, spiral uygulaması, pelvik konjesyon miyom, rahim içi polipleri, asherman sendromu (rahim içi yapışıklık), imperfore himen gibi sebepler sayılabilir. Ağrı adetten 1-2 hafta önce başlar adet bittikten sonra da devam eder. Tedavide primer patoloji tespit edilip onun düzeltilmesi gerekir. Mittelschmerz(yumurtlama ağrısı) yumurtlama döneminde rahim iç zarına dökülen follikül sıvısının oluşturduğu reaksiyona bağlı oluşur. Genelde kısa süreli, hafif, adet ortasında görülen akut ağrıdır.
Kronik Pelvik Ağrı
6 aydan uzun süren alt karın bölgesinde hissedilen ve adetle ilişkisiz bi,r ağrıdır. Sıklığı %15-20 görülür. Bu ağrının ensık nedeni kadın hastalıkları ile ilgili olup endometriozis ve adezyon(yapışıklık) en sık karılaşılan sebeptir. Diğer sık neden iritabl barsak sendromudur.
Pelvik Vasküler Konjesyon Nedir? (Taylor Sendromu)
Adenomiyozisteki gibi uterus simetrik büyük ve yumuşaktır. Pelvik damarlar gevşemiştir. Overler büyüktür ve çok sayıda kist izlenir. Hastanın klinik şikâyeti adet ve adet dışında fazla kanama ve kasık ağrısıdır. Tedavide progesteron içeren (MPA) ilaçlar, antidepresan, cevapsız olgularda venöz embolizasyon veya histerektomide kullanılabilir. Laparaskopi tanı ve tedavide kullanılabilir.
Ovarian Artık Sendromu Nedir?
Yumurtalıkları alınan bir hastada özellikle yumurtalığın kortikal bölgesi kalırsa yumurtlama döneminde veya yumurtlama sonrası luteal dönemde siklik ağrılar oluşur. İki taraflı ooferektomi yapılmış bir hastada FSH hormonu yüksek ise bu sendrom akla gelmelidir. Tedavide yumurtalıklar baskılanır. Fayda sağlanmazsa cerrahi ile kalan doku çıkarılır.
Kronik Pelvik Ağrıda Tedavi Yaklaşımı Nedir?
Kadın doğum uzmanı ile birlikte ilgili diğer uzmanlık dalları ile birlite ele alınır.Altta yatan sebebe yönelik tedavi uygulanır. Ağrı kesicilere cevap alınmazsa laparaskopi ile tanıya gidilir. Laparaskopi hem tanı hem de patoloji tespit edilirse anında tedavi amaçlı kullanılır. Laparaskopi sırasınsa LUNA (laparaskopik uterin nerve ablazyonu), presakral nörektomi( superior hipogastrik plexustan gelen) yapılır. Cevap alınmazsa histerektomi düşünülebilir.