Erken Doğum
Aktif doğum eyleminin 37. gebelik haftasından önce başlanması preterm eylemdir. Tüm gebeliklerin %5-15’inde görülür. Dünyanın her yerinde yeni doğan ölümlerinin en önemli sebebidir. Klinik olarak gerekli görüldüğü için yapılan doğumlar, zarların erken yırtılmasına bağlı olan erken doğumlar, çoğul gebelikler ve kendiliğinden başlayan doğum eylemleri erken doğumların sebebi olabilir. Sigara, uyuşturucu, anneni şeker, tansiyon gibi hastalıkları, yeterli kilo alamama, fakirlik, kısalık, vitamin c eksikliği, ağrı şartlarda çalışma, sürekli ayakta veya yürüyerek çalışma gibi faktörler etkileyebilir. Rahim içi enfeksiyon, rahim ağzının kısa olması etkileyebilir.
Yeni doğan yoğun bakım konusunda ilerlemeler nedeniyle doğum haftası arttıkça yeni doğan sağ kalım şansı artmaktadır. Erken doğan bebeklerin solunum sorunları, kalp sorunları, beyin kanaması, serebral palsi, zekâ geriliği gibi problemler gelişme riski fazladır.
Erken Doğum Tanısı
Bazen yalancı ve gerçek doğumun erken dönemde ayırt edilmesi güç olabilmektedir. Rahim ağzı da ilerleyici değişikliklerle birlikte 20 dakikada en az dört ya da 60 dakikada en az 8 rahim kasılması, rahim ağzındaki genişlemenin 1cm’den fazla olması, rahim ağzının incelmesinin %80’den fazla olması erken doğum tanısı koydurur. Daha önce erken doğum hikayesi olan kadınlarda ultrasonda rahim ağzında hunileşme görülmesi zamanından önce doğum öngörüsü açısından oldukça değerlidir.
Erken Doğumun Yönetimi
Doğum durdurucu ilaçlar, 34. Gebelik haftasından önce rahim ağzında genişlemeye yok açan kasılmalar olduğunda uygulanmalıdır. Doğum durdurucu ilaçlarla beraber akciğer gelişimini hızlandırmak amacıyla steroid de uygulanır. Bu Durmun tedavisi gebelik süresini 2-7 gün uzatabilmek için kullanılır. Bebeğin akciğer gelişimi için ilaç uygulanması ya da bebeğin yeni doğan yoğun bakımı olan daha donanımlı bir yere transfer edilmesi için zaman kazandırır.
Yatak istirahati genellikle tavsiye edilmesine rağmen erken doğum önlenmesinde ya da tedavisinde etkinliğine dair kanıt yoktur. Sıvı tedavisi bu doğum kasılmalarını durdurur. Sıvı hacmi artışı doğumu başlatan hormonların salınımını azaltarak bu etkiyi yapar.
Progesteron: Erken doğum hikayesi olan riskli gebelerde progesteron tedavisinin bu doğumun önlenmesinde faydalı olduğuna dair kanıtlar vardı.
Servikal serklaj (Rahim ağzına dikiş atılması): Tekrarlayan düşükleri olup rahim ağzında yetmezlik tanısı almış kadınlarda, kısa rahim ağzı saptanmış kadınlarda ve gebelik sırasında rahim ağzında genişleme ve rahim ağzında yetmezlik ile gelen acil hastalara serklaj yapılması erken doğumun önlenmesinde kullanılabilir.
Erken Membran Yırtılmasıyla Beraber Olan Erken Doğum
Gebede vajenden birden sıvı boşalması ya da sürekli sızıntı şeklinde berrak sıvı gelmesi durumunda erken membran yırtılması tanısı için muayene şarttır. Muayenede Rahim ağzından berrak sıvının geliyor olması ya da vajende göllenmiş amniyon sıvısının görülmesi tanı koydurur.
Erken membrane yırtılmasında enfeksiyon korkusu ile aktif girişim ve hemen doğum yaptırmanın doğum sürecini etkilemediği gösterilmiştir. Bu nedenle daha çok kabul gören yaklaşım membran yırtıklarından sonra hastanın yakın gözlem altında tutulması ve olabildiğince gebeliğin devam etmesidir.
Amniyon zarı enfeksiyonu tanısı koyulursa hasta hemen vajinal yolla doğurtulmalıdır. Amniyon zarı enfeksiyonunun tanısında annede ortaya çıkan 38C üzeri ateş önemli bir belirteçtir.
Erken doğum olacaksa yeni doğan bakım ünitesi olan bir yerde olmalıdır. Erken doğumlarda makat geliş zamanında olan doğumlara göre daha fazladır ve bu bebeklerde vajinal doğum denenirse kas travması, baş takılması, kordon dolanması daha sıktır. Baş ile geliş durumunda da bebek doğum travmasına karşı çok hassastır. Bu tür istenmeyen sonuçlar sezaryen ile büyük oranda önlenir.