Gebelik ve Gebelik takibi

Gebelik ve Gebelik takibi

Gebelik bebeğin anne vücudundaki gelişim sürecidir. Gebelik haftası 28 günlük düzenli adet periyodu olan anne adayının en son gördüğü adetin 1. gününden itibaren hesaplanır ve 40 haftadır. 40 haftalık bu gebelik sürecini 3 aylık periyotlara ayırarak, 3 trimaster olarak adlandırdığımız süreçte inceleriz.

Hasta bize ilk geldiği zaman beklenen adet gününden birkaç gün geçmiştir. Bu tarihte bebek 4 hafta üzerindedir. Bazen adet düzensizliği sık sık yaşayan anne adayı gebe kaldığını bulantı-kusma başladığında, halsizlik, uyku eğilimi olduğunda anlayıp gelebilir.

Gebeliğin ilk tanısı nasıl yapılır? Gebelik ve Gebelik takibi

Gebeliğin ilk tanısı kanda BHCG testi ile yapılır. BHCG döllenmeden 8-10 gün sonra anne kanında tespit edilmeye başlar. En erken son adet tarihinden 22-23 gün sonra kanda tespit ederiz ve 10-12. gebelik haftasına kadar yükselir. Daha sonra BHCG düşmeye başlar ve doğumdan 4 hafta sonra normal seviyesine iner. (5mIU/ml’nin altında)

Gebelik takibinin amacı nedir? Gebelik ve Gebelik takibi

Gebelik tamamen fizyolojik bir süreçtir. Bizim Doktor olarak gebelik takibinde ki amacımız anne adayı ve bebeği etkileyebilecek olumsuzlukları önceden tespit etmek önlem almak ve tedavi uygulamaya odaklıdır. Gebelik takibi ile annenin sağlığını koruyarak sağlıklı ve canlı bir bebeğin dünyaya gelmesini sağlamaktır.

İdeal olan anne adayının gebe kalmadan önce jinekolojik muayenesinin ve gerekli testlerinin yapılarak olası riskleri tespit etmek ve önlemi ile ilgili tedbirleri almayı içerir. Kilosu, beslenmesi Sigara, alkol gibi alışkanlıkları, kullandığı ilaçları sorgulanır. Kan testleri yapılır ve folik asit başlanır.

Gebelik ilk vizesinde neler yapılır

İlk vizit Anne adayı gebe olduğunu öğrenip ilk doktora başvurduğunda yaptığımız ultrason muayenesi ile gebeliğin varlığını, gebeliğin rahim içinde veya dış gebelik olup olmadığını, sağlıklı, haftası’yla uyumlu gelişimi olup olmadığını değerlendiririz.

Anne adayının kilosu, tansiyonu, daha önceki gebelikler, doğum şekli, kronik hastalığı, ilaç kullanımı, geçirdiği ameliyatlar, alışkanlıkları, ailesel kronik hastalık öyküsü, risk faktörleri sorgulanır. Tespit edilen bir yüksek riskli gebelik varsa gerekirse kadın doğum uzmanlığının bir alt uzmanlık alanı olan perinatoloji uzmanının konsültasyonu da sürece dahil edilir.

Gebeliğin başında ilk muayene için gelen hastamıza yaptığımız ultrason ile jinekolojik muayene ve ayrıntılı hikayenin ardından bazı laboratuvar testleri isteriz. Bu testler;

-Tam kan sayımı

-Kan grubu, Rh tayini, uyuşmazlık varsa indirekt combs testi

-Sifilis testi (VDRL), Rubella Ig, Toxo Ig

-Eliza testleri: HBsAg, Anti HCV, Anti HIV

-Biyokimya

-Tiroid fonksiyon testleri

-Tam idrar tahlili yapılır.

Son bir yıl içinde yapılmamışsa pap smear testi yapılır.

Gebelik takipleri nasıl yapılır

Gebelik takiplerinin sıklığına karar verirken annenin yaşı, risk faktörlerinin varlığı ve gebelik haftası belirleyici olur. Herhangi bir risk faktörü olmayan bir anne adayının takibi 32. gebelik haftasına kadar 4 hafta aralıklarla, 32. ve 36. hafta arasında 2 haftada bir, 36. gebelik haftasından 38. haftaya kadar haftalık, 38’den sonra haftada 2 kez olarak yapılır.

Her visitte bakılması gerekenler

Her vizitte annenin kilosu, tansiyonu, ultrason ile bebeğin gelişimi ve tam idrar tahlili yapılmalıdır. mevcut şikayetleri sorgulanmalıdır.

Gebe kadınlarda %5 ila 10’da herhangi bir belirti vermeden idrar yolu enfeksiyonu olabilir. İdrar yolu enfeksiyonu düşük ve erken doğum riskini beraberinde getirir. Bunun dışında idrarda protein varlığı böbrek hastalığı veya gebelik zehirlenmesi dediğimiz pre-eklampsinin bir belirtisi olabilir. İdrarda glikoz varlığı ise gestasyonel diyabet belirtisi olabilir. Tüm bu nedenlerden dolayı her ay tam idrar tahlili yapmak gerekir.

Anne adayında kilo alımı nasıl olmalıdır

Kilo alımında gebelik kilosu önemlidir. BMI normal aralıkta olan gebemiz, gebelik süresince 11 ile 15 kilo alabilirken, BMI 18’in altında ise 13 ile 18 kilo, BMI 25’in üzerinde ise 7 ile 11 kilo aralığında kilo alabilirler.

Gebelikte kan basıncında nasıl değişim olur

Kan basıncı gebelikte son 3 aya kadar düşme eğilimindedir. Son 3 ayda ise normal seviyesine yükselir. En doğru ölçüm hasta oturur pozisyonda iken yapılır. Kan basıncında ölçtüğümüz 120/80 tansiyon bile ikinci  tremaster dönemi için hipertansiyonun bir göstergesi olabilir. Şüphelendiğimiz her durumda günde 4 kez, 1 haftalık bir tansiyon ölçümü isteyip değerlendirmemiz gerekir. Bazen hastanın takibinde gördüğümüz vücudunun üst bölümündeki (yüz ,el gibi) ödem gebelik tansiyonunun (preeklampsinini) bir belirtisi olabilir.

Genetik hastalıklar için yapılan testler

Genetik hastalıkların taraması için kan ile baktığımız bazı testler mevcuttur. En sık klinikte uyguladığımız duyarlılığı %60 ila %70 olan tarama testleri ile 11-14. hafta arasında yaptığımız İkili tarama testleridir. Ultrasonda ense kalınlığı ölçümü ile birlikte anneden aldığımız kanda PAPP-A ve BHCG düzeyine bakarak trizomi 21 18 13 Riski hesaplanır. 16-18. haftalarda ise yaptığımız üçlü ve dörtlü tarama testlerinde de ilave nöral tüp defekti riski değerlendirilir. Riski yüksek çıkar anne adaylarına kesin tanı koymak için erken haftada ise Villus biyopsisi 16. hafta üzerinde ise Amniyosentez yapılır.

Son yıllarda anne kanı alarak yaptığımız, anne karnında bulunan bebeğe ait hücrelerde yapılan genetik inceleme ile yapılan ve %95 doğrulukla trizomi tespiti yapan prenatal tarama testleri çıkmıştır. Fakat maliyetli olması nedeniyle henüz rutin uygulamaya girmemiştir.

2. basamak Ultrason nedir, Ne zaman yapılmalıdır?

Gebeliğin 18 ile 23. haftaları arasında yaptığımız, bebeğin iç organlarının daha detaylı incelendiği, plesanta durumu, rahim ağzının değerlendirildiği 2 boyutlu bir ultrasondur. Bu ultrason muayenesinde kafa kemikleri ve beyin dokusundan başlayarak, parmak uçlarına kadar bebeğe ait tüm yapılar değerlendirilir ve ultrason ile görebileceğimiz anomalilerin varlığı araştırılır. Bu ultrasonu takip eden kadın doğum uzmanı veya daha tecrübeli başka bir hekim de yapabilir. Gerekli görüldüğünde tekrarlanabilir.

Son trimastera girildiğinde yapılan tarama testi gestasyonel diyabet taramasıdır. 50 gram tarama olarak bilinen bu test 24-28. gebelik haftalarında yapılır. Hastaya hafif bir kahvaltı yapıp gelmesi söylenir. Klinikte içirdiğimiz 50 gram glikozun 1 saat sonrasında kan şekerine bakılır. Kan glikozu 140 ve üzerinde ise tanı testi olarak 100 gram yükleme testi yapılır. Bu testte 8 saatlik açlık istenir. Açlık şekeri bakıldıktan sonra 100 gram glikoz verilir ve 1.-2. ve 3. saat kan şekerine bakılır. Bu testlerle gestosyonel diyabet tanısı koyduysak hastamıza diyet ve takip, kan şekeri çok yüksek çıktıysa direkt insülin başlayabiliriz.

Hastamızda son aya girildi ise yani 36. haftadan sonra NST takibini vizitimize ekleriz.

Burada anlattığımız herhangi bir risk tespit etmediğimiz gebemizin rutin takibidir. Gebeliğin başında veya sürecin ilerleyişinde risk tespit ettiğimiz hastalarımızda yapılan testler ve gebelik takibi değişiklikler gösterir.

Hasta Yorumları

Gebelik ve Doğum- Merve Çelik Kızımızın ismi de ÜMMÜGÜLSÜM koyduk.

Ben buraya başlayalı 12 ay oldu. Bu 12 ay boyunca Hocamızın yanına geldik. Güler yüzüyle bizi hep karşıladı. Ümmügülsüm Hocama çok teşekkür ederim evladımızı kucağımıza verdiği için… Çok farklı bir duyguymuş. Evladımızı elimize alınca öğrendik. Anne sevgisi çok güzel bir duyguymuş. Allah herkese nasip etsin. HAYALDİ ÇOK ŞÜKÜR GERÇEK OLDU… Doğumda da yanımda olduğu için çok TEŞEKKÜR EDERİM. Sonuna kadar güvendiğim tek doktor oldu. Ekibiyle olsun her şeyle yanımda olduğu için… Kızımızın ismi de ÜMMÜGÜLSÜM koyduk. İnşallah onun gibi güler yüzlü tatlı dilli güzel kızımız olur. Bunları anlatmaya kelimeler yetmez. Bu duygunun herkesin tatmasını isterim. Güvenilir tek doktor diyebilirim…NOT: Herkesin gelmesini tavsiye ederim 🙂

Gebelik ve Doğum- Merve Çelik Kızımızın ismi de ÜMMÜGÜLSÜM koyduk.

Op. Dr. Ümmügülsüm SOYTÜRK

Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı

Gebelik ve Gebelik takibi